Hubert Gruszczyk, urodzony 7 sierpnia 1919 roku wBiertułtowach, to znana postać w świecie geologii. Przez całe swoje życie, które zakończyło się 18 sierpnia 1985 roku w Krakowie, poświęcił się badaniom nad surowcami mineralnymi.
Był specjalistą w zakresie geologii złóż, ze szczególnym uwzględnieniem metali nieżelaznych, oraz geologii gospodarczej, co czyni go jedną z istotnych postaci w tej dziedzinie nauki.
Życiorys
Hubert Gruszczyk przyszedł na świat w Biertułtowach, które obecnie są dzielnicą Radlina, usytuowaną w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku. Pochodził z typowej polskiej rodziny śląskiej, a jego ojciec, Leon Gruszczyk, pracował jako górnik. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Radlinie, Hubert uczęszczał do Gimnazjum Państwowego w Rybniku. W 1937 roku, po uzyskaniu świadectwa dojrzałości, odbył jednoroczną służbę wojskową w Cieszynie.
W 1938 roku rozpoczął studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Krakowie. W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany, a jego szlak bojowy prowadził od Górnego Śląska aż po Tomaszów Lubelski. Został ciężko ranny 19 września 1939 roku w biodro oraz w prawą rękę, co doprowadziło do jego wzięcia do niewoli. Jako inwalida wojenny trafił do polskiego szpitala w Krakowie.
Po dziewięciu miesiącach leczenia i rekonwalescencji, Hubert zgłosił się do rektora Akademii Górniczej, Walerego Goetla, by kontynuować naukę w warunkach konspiracyjnych. Edukację rozpoczął w 1940 roku na Oddziale Górniczym Państwowej Technicznej Szkoły Górniczo-Hutniczo-Mierniczej, znanej również jako konspiracyjna Akademia Górnicza. W 1942 roku uzyskał dyplom technika górnika i został włączony do nowej, podziemnej organizacji Akademii Górniczej, mianowicie Zakładu Badań Materiałów (Staatliche Technische Trufanstalt), gdzie pracował w Dziale Badań Materiałów Budowlanych pod okiem dr inż. Andrzeja Bolewskiego.
W latach 1942–1945 Hubert brał udział w tajnym nauczaniu, a w czasie okupacji był także związany z Instytutem Geologicznym. W połowie 1944 roku, podczas wyjazdu służbowego na Górny Śląsk, władze policyjne zwróciły uwagę, że Hubert urodził się w Altreichu, co doprowadziło do prób zmuszenia go przez gestapo w Krakowie do podpisania volkslisty. Z tego powodu musiał ukrywać się aż do wyzwolenia Krakowa.
Od 1943 roku zaangażował się w prace związane z przyszłą zachodnią granicą Polski. W połowie 1944 roku współuczestniczył w opracowywaniu memoriału dla rządu w Lublinie, dotyczącego bogactw kopalnianych Dolnego Śląska, który był jednym z dokumentów branych pod uwagę podczas podejmowania decyzji odnośnie powojennych granic na konferencji poczdamskiej. W listopadzie 1944 roku był członkiem ekspedycji do Warszawy, gdzie udało się uratować m.in. manuskrypty i bibliotekę prof. Karola Bohdanowicza oraz nieco sprzętu Politechniki Warszawskiej.
Po wkroczeniu wojsk radzieckich do Krakowa w styczniu 1945 roku, Hubert rozpoczął pracę przy odbudowie Akademii Górniczej. W kwietniu 1945 roku uruchomił Stację Doświadczalną Budownictwa i Przemysłu Mineralnego, która przeprowadzała badania materiałów budowlanych, a sam został kierownikiem Stacji i głównym wykonawcą jej orzeczeń. Kontynuował jednocześnie swoje studia na Akademii Górniczej, gdzie był najmłodszym asystentem w Katedrze Mineralogii i Petrografii. W czerwcu 1947 roku uzyskał dyplom inżyniera górniczego.
Od tego momentu Hubert pracował na różnych stanowiskach w Instytucie Geologicznym, zajmując się złożami kopalin niemetalicznych Dolnego Śląska, takimi jak baryt, magnezyt oraz kopaliny skaleniowo-kwarcowe ze Strzeblowa. W 1950 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych, a jego zainteresowania rozszerzyły się o tematykę złóż rud cynku i ołowiu, jak również rud miedzi. Jego badania przyczyniły się do odkrycia nowych złóż cynku i ołowiu we wschodniej części Śląsko-Krakowskiego Zagłębia Kruszcowego, co skutkowało przyznaniem mu zespołowej Nagrody Państwowej II stopnia.
W 1954 roku Hubert uzyskał tytuł docenta, w 1962 roku został powołany na profesora nadzwyczajnego, a w 1973 roku na profesora zwyczajnego nauk technicznych. Pod jego kierownictwem zrealizowano 14 prac doktorskich. Wielokrotnie kierował katedrą lub zakładem na AGH, pełnił funkcję prodziekana Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego AGH oraz prorektora w latach 1964–1969. Zmarł w Krakowie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim (kwatera XXVIIIB-4-8).
Ordery i odznaczenia
Hubert Gruszczyk był osobą, która otrzymała wiele prestiżowych odznaczeń za swoje zasługi. Poniżej przedstawiamy wybrane wyróżnienia, które mu nadano:
- krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- srebrny krzyż zasługi (15 listopada 1946),
- medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955).
Przypisy
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 11.01.2024 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 15.01.1955 r. Nr 0/165 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 256 „za zasługi położone przy zabezpieczeniu mienia państwowego”.
- Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31.01.1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Zeszyt 3-4, Kraków 1971.
- Biografia na stronie Historii AGH
- Andrzej Bolewski, Hubert Gruszczyk (1919–1985) [w:] Annales Societatis Geologorum Poloniae, tom 56 wyd. 1986 s. 485–488.
Oceń: Hubert Gruszczyk