Kopalnia Węgla Kamiennego Marcel

---

Historia

Początki działalności kopalni sięgają 1858 roku, gdyż to właśnie wtedy rozpoczęła swoją historię. Przez długi czas, aż do 1945 roku, funkcjonowała jako „Emma”, a następnie w latach 1945–1949 zmieniła nazwę na „Ema”. Nieszczęśliwym zbiegiem okoliczności, 27 kwietnia 1949 roku, za sprawą działacza związkowego Józefa Kolorza, znanego pod pseudonimem „Marcel”, kopalnia uzyskała obecnie znane imię „Marcel”.

Kopalnia ta, obok koksowni Radlin, jest jednym z największych zakładów przemysłowych w Radlinie. W roku 1995, odbyło się połączenie KWK Marcel z Kopalnią Węgla Kamiennego „1 Maja”, co przyczyniło się do dalszego rozwinięcia działalności. Kopalnia „Marcel” stała się kontynuatorem tradycji górniczych, odziedziczyła bowiem obszary po KWK „1 Maja” oraz w części po KWK „Rymer”.

Po II wojnie światowej kopalnia wchodziła w skład różnych organizacji gromadzących zakłady górnicze w regionie. W szczególności, była częścią Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, które działało w latach 1945–1982. Następnie w latach 1982–1984 przynależała do Zrzeszenia Kopalń Węgla Kamiennego w Jastrzębiu-Zdroju, a później występowała w składzie Rybnicko-Jastrzębskiego Gwarectwa Węglowego do 1988 roku. Od 1989 roku była elementem Przedsiębiorstwa Eksploatacji Węgla „Południe” aż do osiągnięcia samodzielności ekonomicznej, które miało miejsce w 1990 roku. W dniu 1 kwietnia 1993 roku kopalnia została włączona do Rybnickiej Spółki Węglowej S.A.

W okresie od 2003 do 2016 roku, KWK Marcel wchodziła w skład Kompanii Węglowej S.A., a po 2016 roku, znalazła się w strukturach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o.. Interesującym jest fakt, że w latach 1975–1997, kopalnia nosiła nazwę „Kopalnia Węgla Kamiennego Marcel w Wodzisławiu Śląskim”, ponieważ Radlin był wówczas częścią Wodzisławia Śląskiego. W 1995 roku, kopalnia ta połączyła się z wodzisławską KWK 1 Maja.

Oprócz tego, KWK Marcel, działając jako jeden z wielu zakładów górniczych w PRL, zaangażowała się w ruchy strajkowe oraz w działalność niezależnego ruchu związkowego. W 1980 roku, w zaledwie pierwszy miesiąc po legalizacji NSZZ „Solidarność”, odsetek członków związku w kopalni wyniósł aż 70%. Tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego, 10 grudnia 1981 roku, wyniki przedstawione w opracowaniu przez Komitet Wojewódzki PZPR wskazywały nakwk Marcel jako jeden z 117 zakładów, w których wpływ partii był oceniany jako ograniczony.

Na koniec, warto odnotować, że 1 lipca 2016 roku kopalnia „Marcel” zostałą połączona z KWK Jankowice, KWK Rydułtowy oraz KWK Chwałowice, co doprowadziło do utworzenia jednej nowej kopalni, tzw. KWK ROW.

Czasy obecne

W chwili obecnej kopalnia węgla kamiennego prowadzi aktywne wydobycie surowca z bogatych złóż, które znajdują się pod terenami miejscowości takich jak Radlin, Wodzisław Śląski, Rybnik-Niedobczyce, Marklowice, Mszana oraz Świerklany. Warto zauważyć, że największe złoża węgla ulokowane są na obszarze Gminy Marklowice, gdzie niegdyś działały pola wydobywcze KWK 1 Maja.

Kopalnia w zasadzie funkcjonuje jako zakład dwuruchowy. Pierwszy ruch ma miejsce w Radlinie – to główny zakład KWK „Marcel”. Natomiast drugi ruch, znany jako część marklowicka, obejmuje szyby Marklowice I, służący do zjazdu ludzi oraz materiałów, oraz Marklowice II, który działa jako szyb wentylacyjno-wydechowy. Obecnie największa część eksploatacji oraz przyszłość kopalni ściśle związana jest z obszarem marklowickim, gdzie prowadzona jest eksploatacja pokładów na głębokości od 290 do 700 metrów pod ziemią.

W części marklowickiej wydobycie realizowane jest za pomocą trzech ścian eksploatacyjnych, z kolei na części macierzystej prace prowadzone są na jednej ścianie, a przewiduje się działania wydobywcze na okres kolejnych 5–10 lat. Po tym czasie, wszystkie złożone wydobycia będą pochodziły wyłącznie z obszaru marklowickiego.

Kopalnia „Marcel”, która znajduje się w Radlinie, dysponuje trzema szybami wydechowymi. Dwa z nich są przeznaczone do transportu załogi oraz materiałów: Szyb „Antoni” działający na poziomach 400, 600 i 800, jak również Szyb „Wiktor”, który funkcjonuje na poziomach 200, 400 i 600. Dodatkowo, znajduje się tam szyb wydobywczy, znany jako Szyb „III”, popularnie nazywany Szybem „Julią”, który służy do wywozu urobku z części marcelowskiej.

Nie można również zapomnieć o szybie wydechowym „IV”, określanym przez pracowników jako Szyb „Bartek”, przy którym pracują wentylatory odpowiedzialne za główne przewietrzanie w całej kopalni. Jest on usytuowany w odległości 400 metrów od głównego zakładu, przy głównej drodze krajowej nr 78. Warto podkreślić, że ten szyb nie jest dostosowany do regularnego transportu ludzi ani materiałów. Urobek z obszaru marcelowskiego transportowany jest na powierzchnię za pomocą szybu „Julią”, natomiast dla części marklowickiej zbudowano upadową odstawczo-transportową, która prowadzi z powierzchni na poziom 400.

Ta nowoczesna upadowa ma długość 1840 metrów, a na całej długości zainstalowano nowoczesny taśmociąg, który odpowiada za odstawę urobku. Na upadowej zainstalowano również kolejkę spągową, która umożliwia transport materiałów do i z wyrobisk kopalni. Plany związane z upadową są szczególnie obiecujące, ponieważ wiążą się z niższymi kosztami transportu materiału węglowego w porównaniu do przesyłu szybowego.

Obiekty związane z przeróbką węgla oraz bocznica kolejowa przeznaczona do załadunku pociągów węglem znajdują się w radlińskiej części kopalni, która tradycyjnie nazywana jest „Emą”. Do stacji towarowej kopalni Radlin Marcel prowadzone są linie kolejowe z Rybnika Towarowego i Wodzisławia Śląskiego.

Warto również zwrócić uwagę na zasoby bilansowe kopalni, które wynoszą 76,920 mln ton w całym złożu, z czego w części koncesyjnej zabezpieczono 30,782 mln ton. Średnie dzienne wydobycie w 2016 roku osiągnęło poziom 11 000 ton.

Kopalnia posiada również system zabezpieczający, który zapewnia Okręgowa Stacja Ratownictwa Górniczego z siedzibą w Wodzisławiu Śląskim.

---

Oceń: Kopalnia Węgla Kamiennego Marcel

---